Sunday, September 19, 2021

දුර්වලතා දක්ෂතා බවට

 ඔව් අදත් කතාව පටන් ගන්නේ යොහානිගෙන්. පේනවනේ ඇයව කොච්චර හිතට කාවැදිලද කියලා. ඇයට තියෙන්නේ ඇයටම ආවේනික ගායනා විලාශයක්. මම මුල්ම වතාවට රසවිදි ඇගේ 'මට ආලෝකේ ගෙනදේවි' මෑශ් අප් කවර් එකෙන්ම ඒක මට පැහැදිලි උනා. මුල් ගායනයට වඩා විශාල වෙනස්කම් ඇගේ ගායනයේ ඇති බව මම සංගීත හදාරපු නැති කෙනෙක් වුනත්, මට අවබෝධ වුණා. එදා මට හිතුන දෙයක් තමයි මෙයා ඇගේම සිංදුවක් කරොත් එය බෙහෙවින් සාර්ථක වේවි, අන් අයගේ සින්දු කියන එකට වඩා ‍යන බව.

දින කීපයට කලින් මට ඉඟියක් ලැබුණා ඇගේ ගායන ශෛලියේ වෙනස්කම සම්බන්ධයෙන්. ඒ ඇය හා නුවන් කළ 'සයුරේ' යන මෑශ් අප් එක අහද්දි. මෙතැනදී ඇය සයුරේ, අඹ යාළුවෝ, උන්මාද වූ යන ගීත තුනෙන් කොටස් ගායනා කරනවා. ඒ ගීත තුනම මම බෙහෙවින්ම ප්‍රිය කරන ගීත. සමහර ගීත අපේ මතකයේ රැඳිලා තියෙන්නේ ඒ ගීතය මුලින්ම ගායනා කළ ගායිකාවගේ හෝ ගායකයාගේ හෝ කට හඬත් එක්ක. ඇගේ අඹ යාලුවෝ ගීතයේ කොටසට මම කැමැති වුණත්, අනිත් ගීත දෙකේ මුල් ගායන ශිල්පිනියන්ගේ ගායනය වඩාත් හොඳ බව මට හිතුනා. නමුත් නුවන්ගේ ගායනයට මම කැමති වුණා. ඔන්න එතකොට ප්‍රශ්නයක් මතුවෙනවා,  'ඇයි යොහානිගේ ගායනයන් මම ප්‍රිය කරන නමුත් මේ ගායනය මගේ හිතට ඇල්ලුවෙ නැත්තේ?'. නුවන්ගේ ගායනය හරිම සුමටයි. ඔහු ගායනා කරගෙන යද්දී වචන අතර එයාගේ හඬ වෙනස් වීම සුමටයි, අඛණ්ඩයි,  මට සිලිටුයි. නමුත්, යොහානිගේ ගායන අලංකාර ගනිද්දී හඬෙහි අසන්තත බවක්, රළු බවක්, වෙන් වූ බවක් තියෙනවා. ඇයගේ ගායනයේ එකපාරම හඬ උස් පහත් වන අවස්ථා එමට තියෙනවා. නමුත් සාමාන්‍යයෙන් ගායකයෙක් හෝ ගායිකාවක් හෝ එවන් ගායන ශෛලියක් අනුගමනය කරන්නේ නැහැ. උදාහරණයක් විදියට අපි භාෂාවක උච්චාරණ විලාසය පැත්තෙන් හිතුවොත්; සුමට ඇමරිකන් ඉංග්‍රීසි කතා විලාශයයි, ටිටක් රළු ඔස්ට්‍රේලියානු ඉංග්‍රීසි කතා විලාශයයි වගේ. ගණිතයෙන් හිතුවොත්; සාමාන්‍යයෙන් ගායක ගායිකාවන්ගේ ගීත ගායනයේදී හඬ උස් පහත් වීම හරියට නිකන් ගලාගෙන යන්නේ සයිනාකාර තරංගයක් වගේ, නමුත් යොහානිගේ ගායනයේදී හඬ උස් පහත් වන්නේ හරියට නිකං හෘද ස්පන්දනය ප්‍රස්තාර ගත කළා වගේ.

ඉතින් එයාගෙ මේ වෙනස නිසා සමහර විට එයා වෙන කෙනෙක්ගෙ ගීතයක් ගායනා කරද්දී, එය මුල් ගායනයට වඩා හොඳ හෝ නරක හෝ වෙන්න පුළුවන්, ඒ ගීතයේ ස්වභාවය අනුව. උදාහරණයක් විදිහට සතීශන්ගේ 'මැණිකේ මගේ හිතේ' ගීතය, ඔහු ඉතා සුමට විදියට ගායනා කරනවා. නමුත් එම ගීතයම යොහානි ගායනා කරන විදිය වෙනස්. ඇය ක්ෂණික හඬ උස්පාත් කිරීම් වලින් ගන්න තානාලංකාර නිසා ඒ ගීතයේ රසවින්දනය  සෑහෙන්න ඉහළ නැංවෙනවා. ඒ ගීතය මෙච්චර ප්‍රසිද්ධ වුණේ  ඒ හින්දයි. ඉතිං මම තීරණය කරා ඇයගේ ගායන ශෛලියට ගැලපෙන ගීත ගායනා කල විට ඉතා සාර්ථක මුළු ලෝකයක් ආදරේ කරන නිර්මාණ වන වග.

අපි අපේ දක්ෂතා/දුර්වලතා අඳුරගෙන ඉන්න එක හරි වැදගත්. මගේ ඇති ගති ලක්ෂණයක් සාමාන්‍යයෙන් දුර්වලතාවයක් ලෙස සැලකුණත් එයම මගේ දක්ෂතාවයක් කරගන්න එක මගේ වැඩක්. උදාහරණයක් විදියට මේ කතා ලියන එක හරි කම්මලි වැඩක්. ඒ නිසා මං පුරුදු වෙනවා එහි රසය පවත්වා ගන්න ගමන්ම සංක්ෂිප්තව ලියන්න. එතකොට මගේ කාලයත් ඉතුරුයි, බලන කෙනාගේ කාලයත් ඉතුරුයි. 


මෙත්මා

2020 සැප්තැම්බර් 19









Sunday, September 12, 2021

සිංහල ජාත්‍යන්තරයට ගිය වගයි

 පොඩි වචනයක් කියන්නේ හිතුනා යොහානි සහ එයාගේ කණ්ඩායමේ කට්ටිය ගැන. මෑතකාලීන ප්‍රසිද්ධියට පත්වූ මේ ගායිකාව ගැන නොදන්න කෙනෙක් නැති තරම්. මට ඇගේ ගායනයක් මුලින්ම අහන්න ලැබුණේ මීට වසර කීපෙකට කලින්. ඒ, 'මට ආලෝකෙ ගෙන දේවි සංසාරයේ'යන මෑශ් අප් එක. ඒක මගේ හිතට ගොඩක් වැදුනා. මම එක ක්ෂණයකින් ඇගේ රසිකාවියක් වුණා. එයාගෙ ගායනය මුල් ගායනයත් එක්ක බලද්දි යම් යම් වෙනස්කම් තිබුනත් මම ඒකට ගොඩක් කැමති වුනා. ඇගේ කටහඬට වශී වුණා කිව්වොත් නිවැරදියි.  එයාගේ ගායනය, රංගනය, මුහුණේ ඉරියව්, ඇදුම් ආයිත්තම්, සහ ඒ දෘශ්‍යමානයට එකතු කරගත් දේ, ඒ ගීතයට ලොකු සාධාරණයක් ඉෂ්ට කළා. නිර්මාණශීලීත්වය උපරිමයි. මේ කෙල්ලට සීමා මායිම් නෑ, සීමා දාලා නවත්තන්නත් බෑ. දවසක ඇය ලෝකය ජයගන්නා බව මගේ හිතේ තදින්ම ලියවිලා තිබුනා.

ඇගේ මධුර ගායනය, විශිෂ්ට නිර්මාණශීලී බව, හා කැපවීම, අපේ මේ මව් භාෂාව වන සිංහල භාෂාව ලෝකයට අරන් ගියා. අපි කාටවත් කරගන්න බැරි වෙච්ච මේ වැඩේ එයා කරා. ඒ ගැන බොහොම ආඩම්බරයි . ලංකාව කිව්වාම ලෝකෙ මිනිස්සු දන්නෙ නෑ මොන භාෂාව ද  අපි කතා කරන්නේ කියලා. මුලින්ම හිතන්නේ ශ්‍රී ලාංකික භාෂාව කියලා. පස්සේ මතයක් ඉදිරිපත් වෙනවා ආ දෙමළ නේද එහේ තියෙන භාෂාව කියලා. මේක මම පෞද්ගලිකවත් අත්දැකලා තියෙනවා. ඔයාලා ටිකක් අවධානයෙන්  බැලුවොත් පෙනෙයි, යොහානිගේ 'මැණිකේ මගේ හිතේ' යන නිලමය cover වීඩියෝවට ප්‍රතිචාර වශයෙන් පිටරැටියන් විසින් කළ වීඩියෝ වල දී, ඒ අය මුලින්ම භාෂාවක් විදිය ලාංකිකයන් කතා කරයි කියලා අඳුර ගන්නේ දෙමළ භාෂාව. එක අතකට ඒක ඛේදජනකයි. රටේ වැඩිපුර ප්‍රමාණයක් කතා කරන්නේ සිංහල භාෂාව වුණත් එහෙම භාෂාවක් තියෙනවද කියලවත් ලෝකෙ මිනිස්සු දන්නේ නැහැ. ඒක අපේම වැරැද්ද. නමුත් දෙමළ කියන භාෂාව සාමාන්‍යයෙන් මිනිස්සු දන්නවා. දකුණු ඉන්දියානුවන් කතාකරන්න දෙමළ කියන එක දන්නවා. ඉතින් අපි කතා කරන්නේ දෙමළෙන් වෙන්න ඇති කියලා එයාලා උපකල්පනය කරනවා. ලංකාව කියලා රටක් තියෙනවා කියන එක ලෝකේ බොහෝ දුරට දන්නවා. නමුත් සිංහල භාෂාව තාම ලෝකෙට ගිහින් නෑ. ඉතින් අපේ මේ සුන්දර භාෂාවෙන් නොයෙක් පිටරැටියන් ගීත රසවිඳිනවා දකින එකම කොච්චර සතුටක් ද. මම බලාපොරොත්තු වෙනවා යොහානි සහ කණ්ඩායම තව තවත් සිංහලෙන් ගීත ගායනා කරාවි, ලංකාවේ මේ සිංහල භාෂාව ජාත්‍යන්තරයට ගෙන යාවි කියලා. එතකොට මිනිස්සු අපි ගැන අපේ මේ භාෂාව ගැන හොයන්න පටන් ගනීවි, කතා කරාවී, ඉගන ගනීවී. 

තවත් සුවිශේෂි දෙයක් කියන්න ඕන. මම ඕන තරම් අහලා තියෙනවා සිංහල ගීත මැද්දට ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් රැප් කෑලි දාලා කරපු ගායනයන්. නමුත් පළවෙනි  වතාවට මම ඇහුවා මේ අය කරපු ඉංග්‍රීසි ගීතයක්, මැදින් දාපු රැප් එකේ තියනවා ලස්සන සිංහලෙන් යන තැන්. ඒකනම් හීනයක් වගේ. මං කැමතියි මේ වගේ ගීත තව තවත් එලියට එනවා නම්. සඳරුත් මේ වැඩම කරලා තියෙනවා. ඔහුටත් මගේ ආචාරය.

කෙනෙක් හිතන්න පුළුවන් අනේ මෙයාලා අපේ සංස්කෘතිය කනවා කියලා. ඒකට මම එක හෙලාම විරුද්ධ වෙනවා.  අපි රැප් කරන එක ගැන කතා කරමුකෝ. රැප් කරන එක අලුත් දෙයක් නෙවෙයි අපේ ලාංකිකයන්ට. බොහෝම ඉස්සර කාලේ අපේ අය කිව්වා සී පද වර්ගක්. ඒවට කිව්වේ ටීකා සී පද කියලා. නර්තනය ඉගෙන ගෙන තියෙන අය නං ඒ ගැන අහලා ඇති මීට කලින්. අපි දන්නවනේ සී පද කියන්නේ ලස්සනට බොහෝ ඇදලා තාලෙට. නමුත් ටීකාව කියන්නේ ඉක්මනින් ඉක්මනින්. සී පදයේ පද අතර තමයි ටීකා කියන්නේ. ටීකාවයි  සී පදයයි ගත්තම එකම දෙයක් ගැන  දෙවිදියකට අදහස් දැක්වීමක් කෙරෙනවා තාල දෙකකට. මම බොහෝම කැමතියි  ඒවට. ඉතින් රැප් එකක් එක්ක සිංදුවක් කියද්දිත් වෙන්නේ ඒ දේම තමයි. 

සංස්කෘතිය ගැන කියන්න ගිය නිසා තව දෙයක් කියන්නම්. කෙනෙක් අඳින පළඳින විදිය,  එයා කොණ්ඩෙ කපන/සරසන විදිය, ඒක එයාගේ කැමැත්ත. අපි ගායිකාවක් හෝ ගායකයෙක් ගැන විචාරය කරද්දී කතා කරන්න ඕන එයාගෙ ගායනය මොනවගේද, එයාගේ නිර්මාණශීලීත්වය කොයිවගේද කියන එක. ගුරුවරයෙක් ගැන කතා කරද්දි බලන්න ඕන දැනුම ලබාදීම වශයෙන් එයා මොන තරම් දක්ෂද කියන එක. වෛද්‍යවරයෙක් ගැන කතා කරද්දි බලන්න ඕනි එයා ලෙඩ්ඩුත් එක්ක කොහොමද එයාගෙ ගණදෙනු කරන්නේ කියන එක. ඒ ඒ අයගේ පෞද්ගලික විස්තර වලින් අපිට වැඩක් නැහැ. 


ටීකා සීපදයක්

හෙමින් හෙමින් …

තවද ... ඌරන්ට, ගෝනුන්ට, මුවන්ට සාවුන්ට වෙඩි තියන්න වල් පාරක් දිගේ කිට්ටු කරන් යන්නා වාගේ ...

හෙමින් හෙමින් ...  මම ගේකට ... යන කලට ...

එකෙක් ඇවිත් ...

තවද ... අත්තා, මුත්තා, පනත්තා, කත්තා, කිරිකිත්තා, සෝලියා, පාඞයා කාලේ මහා උස් කණාටු පොල් ගසකින් ගෙඩි පනහක් සීයක් සිඳහෙලන්නා වාගේ ...

එකෙක් ඇවිත් ... දුන්නයි මගේ ... පිට මැදට...

එගුටි කකා ...

තවද ... නැන්දා මාමාගේ ගෙදර ගොස් හොඳ හොද්දක් බතක් මාළුවක් පින්නක් කෑවා වාගේ ...

එගුටි කකා ... මං පිට වී ... යන කලට ...

මම්ම මටම ...

තවද ... නැන්දා, මාමා, ආච්චී, ආතා, හූරා නෑනා කෙනෙක් සමඟ සංතෝස වේලාවකදී කොක් හඬලා සිනාසෙන්නා වාගේ...

මම්ම මටම ... ඉල ඇට නැත ... හිනැහෙන්න ...